Regelgeving voor 2024: alles wat u moet weten

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die een uitbreiding is van een eerdere EU-richtlijn, wordt volgend jaar van kracht en de grootste bedrijven zijn verplicht hun eerste verslagen in 2025 in te dienen. De nieuwe regels zullen uiteindelijk gelden voor bijna alle Europese beursgenoteerde bedrijven en tot wel 50.000 bedrijven wereldwijd. Het verzamelen en rapporteren van gegevens is een omvangrijke taak voor bedrijven en bedrijven die nog niet zijn begonnen met het testen van hun ESG-rapportageprocessen zullen volgend jaar hun handen vol hebben.

Misleidende claims & greenwashing

Wat betekent het om "milieuvriendelijk" of "CO2-neutraal" of "duurzaam" te zijn? Dat hangt ervan af aan wie je het vraagt. Uit een onderzoek van de Europese Commissie in 2020 bleek dat 53% van de groene claims over producten of diensten in de EU vaag, misleidend of ongegrond waren. Bijna de helft van die beweringen had helemaal geen bewijs om ze te staven. Greenwashing is in wezen valse reclame en het loont. Steeds meer consumenten zijn op zoek naar producten die milieuvriendelijk zijn en minder negatieve gevolgen hebben voor het milieu.

Greenwashing ondermijnt de hele duurzaamheidsbeweging. Het ondermijnt niet alleen het vertrouwen van de consument in milieuberichtgeving en informatieverstrekking, maar zorgt er ook voor dat bedrijven die legitieme inspanningen leveren om hun milieuprestaties te verbeteren in een nadelige positie komen te zitten ten opzichte van bedrijven zonder enige scrupules.

Een deel van het probleem is een gebrek aan gemeenschappelijke standaarden. Er zijn momenteel meer dan 200 verschillende milieulabels en tientallen andere energiegerelateerde labels die worden gebruikt op producten en diensten in de EU. Het resultaat is een verwarrende stortvloed aan standaarden en claims die consumenten niet kunnen beoordelen.

De kosten van greenwashing

Het groeiende consumentenbewustzijn van greenwashing maakt het voor bedrijven riskanter om valse milieuclaims te doen. En het kan ook een stuk duurder worden. Zowel de EU als het Verenigd Koninkrijk hebben nieuwe wetten voorgesteld om greenwashing tegen te gaan. De Britse Green Claims Code is een vrijwillige gedragscode, maar de Competition and Markets Authority heeft inmiddels een onderzoek ingesteld naar de groene claims van verschillende modemerken en heeft aangegeven ook naar andere economische sectoren te willen gaan kijken.

 

De Green Claims Directive van de EU is daarentegen een bindend voorstel waaraan alle bedrijven die producten of diensten verkopen in de EU zich moeten houden. De richtlijn bevat gedetailleerde regels die vereisen dat milieuclaims worden gestaafd met bewijs en worden geverifieerd door een geaccrediteerde en onafhankelijke derde partij. Beschuldigingen van greenwashing schaden niet alleen de bedrijfsreputatie, maar kunnen ook boetes tot 4% van de bedrijfsinkomsten opleveren in geval van valse milieuclaims.

CO2-boekhouding

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die volgend jaar van kracht wordt voor ongeveer 11.700 in de EU gevestigde bedrijven, stelt bedrijven die voorheen rapporteerden onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) voor aanzienlijk grotere uitdagingen. Kleinere bedrijven die niet onder de NFRD vielen, moeten in 2025 en 2026 aan de nieuwe regels voldoen. Ook niet in de EU gevestigde bedrijven met een omzet van meer dan 150 miljoen euro in de EU gedurende twee opeenvolgende jaren, zullen aan deze richtlijn moeten voldoen. In totaal zal de CSRD naar verwachting van toepassing zijn op ongeveer 50.000 bedrijven wereldwijd.

Bedrijven moeten gedetailleerder rapporteren over duurzaamheidsthema's als milieu, sociale verantwoordelijkheid, mensenrechten, anticorruptiemaatregelen en diversiteit in de raad van bestuur. 

Eén van de grootste uitdagingen van de nieuwe regelgeving voor bedrijven is het rapporteren van hun CO2-voetafdruk. Voor het eerst moeten bedrijven hun totale uitstoot aan broeikasgassen rapporteren. Dit omvat de uitstoot van hun bedrijfsactiviteiten (Scope1), hun energieverbruik (Scope2) en de door hun leveranciers en klanten veroorzaakte uitstoot tijdens de levenscyclus van een product (Scope3). Scope 3 emissies zijn op zijn zachtst gezegd ingewikkeld, vooral voor grote bedrijven met een wereldwijde toeleveringsketen. Vaak zijn de gegevens van deze leveranciers onbetrouwbaar of niet beschikbaar. Veel grote bedrijven hebben hun emissierapportageprocessen al getest om te bepalen waar er gaten in hun waardeketen (value chain) zitten en hoe ze die kunnen opvullen.

Naar een circulaire economie

De Europese Commissie neemt ook het voortouw bij het ontwikkelen van een economie waarin materialen efficiënter worden hergebruikt en afval tot een minimum wordt beperkt. Het actieplan voor een circulaire economie dat de EC in 2020 heeft aangenomen, bevat plannen om producten duurzamer, herbruikbaarder en beter recycleerbaar te maken. De Commissie heeft al regelgeving voorgesteld om plastic voor eenmalig gebruik te beperken en te eisen dat alle smartphones en elektronische apparaten zijn uitgerust met universele USB-C oplaadpoorten. Ze is ook van plan om digitale paspoorten te maken voor vrijwel alle producten behalve voedsel en medicijnen. Dergelijke paspoorten zullen informatie geven over de herkomst, samenstelling en recyclebaarheid van een product, zodat consumenten een duidelijker beeld krijgen van de duurzaamheid van het specifieke product op de lange termijn.

 

Geen van deze regels voor een circulaire economie zijn nu bindend, maar dat zal wel gebeuren. De Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO) zal naar verwachting volgend jaar normen opstellen die de circulaire economie definiëren en manieren vaststellen om de overgang naar het circulaire productiemodel te maken. Zoals altijd zijn ISO-normen niet bindend. Bedrijven en merken doen er echter goed aan om na te denken over circulariteit en hoe duurzaam hun producten en productieprocessen zijn.