De Zwitserse Flavia Cocchi is klassiek opgeleid als grafisch ontwerper in de traditie van Emil Ruder, Josef Müller-Brokmann en Armin Hoffmann. In haar werk concentreert ze zich op typografie, met Akzidenz Grotesk als haar favoriet. Drukwerk is haar grote liefde en papier haar passie. Voordat ze in 1997 haar eigen studio opende, werkte ze voor Werner Jeker in Lausanne, voor het bureau Anatome in Parijs en voor Massimo Vignelli in Italië. Tegenwoordig specialiseert Atelier Cocchi in Lausanne zich in boeken en catalogi voor klanten uit de culturele wereld. Sinds 2000 heeft ze voor het Mudac (Musée de design et d’arts appliqués contemporains) in Lausanne meer dan 12 boeken ontworpen en ook ontelbare affiches, catalogi en brochures. Sinds 2012 is ze lid van de AGI (Alliance Graphique Internationale).
In Zwitserland is Atelier Cocchi hét ideale ontwerpbureau als je een boek, catalogus of brochure wilt die al je zintuigen aanspreekt. Voor Cocchi is het omslaan van bladzijden een ervaring die inwerkt op ogen, geest, oren en vingertoppen. De publicaties die zij creeërt, zijn het visuele equivalent van verfijnde gerechten die je laten watertanden.
Als toekomstige klanten haar studio binnenkomen, let ze scherp op waar ze wél en níet van houden. “Zodra ze binnenkomen, probeer ik mij het soort papier voor te stellen dat bij ze past,” zegt ze. Ze geeft ze voorproefjes. “Ik laat ze samples van mijn werk zien – boeken, catalogi of posters – en observeer hoe ze reageren. Terwijl we over het project praten, probeer ik een mentaal beeld te krijgen van wat geschikt voor ze kan zijn.” Voor een architectuurfirma kan ze bijvoorbeeld denken aan volumineus aquarelpapier. Aan een museum zou ze inserts van transparant perkament kunnen voorstellen. Voor een fotograaf stelt ze zich eerder zeer glad, ongestreken crèmekleurig papier voor zich zien.
Klanten tevreden stellen is voor Flavia echter een pak makkelijker zelf tevreden zijn. Cocchi is pas tevreden als ze het gevoel heeft dat ze elke stap in het drukproces onder controle heeft, van papierkeuze tot de laatste steek van het bindwerk. “Als iets niet precies zo is als ik vind dat het moet zijn, kan ik wel huilen,” zegt ze, “… en soms doe ik dat echt, ook al zijn klanten zelden zo pietluttig als ik.”
Véronique Vienne:
Dus u begint een project altijd met de keuze van het papier?
Flavia Cocchi:
Inderdaad. Dat activeert mijn creativiteit. In boeken probeer ik altijd papiersoorten te combineren. Gebruik ik MC-papier voor het fotogedeelte, dan kies ik ongestreken papier voor de tekst om dat deel een sensueler gevoel te geven. Of een bijna doorschijnende soort, zoals bijbelpapier.
Eén van mijn favoriete boeken is een catalogus die ik in 2008 voor het Mudac in Lausanne heb gemaakt. Dat was voor een expositie met decoratieve mandarijnpapiertjes – het soort dat werd gebruikt voor citrusvruchten van topkwaliteit uit Spanje of Italië. Ik heb een ultra-dun, 50 grams, kreukelige soort papier gebruikt, die daar erg op lijkt. Het soort papier dat je met je hand wilt gladstrijken en veilig tussen de bladzijden van een boek wilt bewaren.
Zijn uw Zwitserse klanten net zo kwaliteitsbewust als u dat bent?
Inderdaad. Dat is de reden dat ik na een periode in Frankrijk naar Lausanne ben teruggekeerd. De normen voor vakmanschap zijn hier veel strenger. Op wereldschaal is een verlies aan kwaliteit waar te nemen, maar in Zwitserland is dat minder sterk. Als je het belangrijk genoeg vindt, kun je hier precies krijgen wat je wilt, terwijl dat elders niet meer mogelijk is. En ik ben veeleisend: de finishing touch is voor mij het allerbelangrijkste. Daarom ontwerp ik nooit digitale producten zoals websites: er is geen materie, de tactiele interactie ontbreekt. Ik weiger aan een project mee te doen als ik niet alles in de hand heb, tot en met het laatste detail.
Passie voor precisie is erg Zwitsers, niet waar?
Ik ben inderdaad zeer Zwitsers: precies en minimalistisch. Ik geloof dat lege ruimte aantrekkelijker is voor het oog dan ruimte die gevuld is met vanalles. Witte ruimte is niet leeg. Wit is voor mij een kleur, zeker bij zeefdruk. Ik werk vaak met een drukker die heel graag experimenteert met zeefdruktechnieken en ik moedig hem ook aan. Zo kan ik bijvoorbeeld een wit raster op wit papier zeefdrukken, of een half doorschijnend papier aan twee zijden bedrukken.
Titel - COCCHI - (Personal exhibition “Flavia Cocchi, graphiste”)
Designer - Atelier Cocchi
Publicatiedatum - 2010
Klanten - Galerie Anatome, Paris
mudac, Lausanne
Museum fur Gestaltung, Winterthur
Wat is voor u het leukste onderdeel van het proces?
Ik vind het heerlijk als papiervertegenwoordigers mij hun nieuwste designs laten zien. Door al die samples raak ik enthousiast over nieuwe mogelijkheden. Dan kan ik niet wachten op een gelegenheid om dat papier te gebruiken. Als die zich voordoet, bel ik meteen de vertegenwoordiger, vraag informatie en bestel een dummy om aan de klant te laten zien.
Zijn drukkers net zo nuttig als vertegenwoordigers?
Met drukkers praten is net zo belangrijk. Zij weten hoe ze de beste resultaten kunnen bereiken, maar naar mijn mening zijn ze niet de belangrijkste autoriteit als het om de papierkeuze gaat. Ik heb meegemaakt dat een drukker, om geld te besparen, een aantal pagina’s van mijn boeken tegen de vezelrichting van het papier in sneed. Ik kon het boek nauwelijks open houden. Het was kromgetrokken: een bizar gezicht. Het papier kon niet plooien in de richting waarin je de bladzijden omslaat.
Zijn mooie boeken altijd duur?
O nee! Ik overleg met zowel de drukkers als de vertegenwoordigers om de kosten van boeken zo laag mogelijk te houden. Hoe complex boeken of catalogi ook mogen zijn, ze moeten altijd bescheiden geprijsd zijn. Ze moeten betaalbaar zijn. Anders koopt niemand ze. En wat is het nut van een boek dat op de plank staat?
Waar komt uw fascinatie voor papier vandaan?
Mijn vader, een architect die graag tekende, was een belangrijke invloed in mijn leven. Hij tekende elke avond voor mij, voordat hij me naar bed bracht. Terwijl hij verhalen vertelde, tekende hij mensen, monsters, kastelen en fantastische architectuur. Ik heb de stukken papier met zijn schetsen, krabbels en potloodlijnen bewaard. In de loop der jaren zijn ze gevouwen, geplet, gescheurd en verkreukeld, maar desondanks blijven ze waardevol voor mij.
Hoe ziet u de toekomst van papier in het digtale tijdperk?
De mooie kunstboeken verdwijnen niet, maar ik maak me grote zorgen over de pers. Hoe zal het gaan met kranten, pamfletten, tabloids, strips en goedkope romannetjes? Ik ben gek op fijn papier, maar ik houd ook van dingen die gedrukt zijn op papier dat vergeelt. Dat nederige drukwerk is, net als de gekreukelde tekeningen van mijn vader, een uiting van onze menselijkheid.